Gepubliceerd in Trouw, 10 december 2021

Wetenschappelijke inzichten over dieren veranderen razendsnel. Dat ze geen dingen zijn was allang duidelijk, maar we leren steeds meer over de complexiteit van de innerlijke levens van zoogdieren, vogels, vissen en anderen. Dat heeft normatieve consequenties: de manier waarop dieren momenteel door mensen gebruikt worden is moreel ontoelaatbaar. Bovendien hangen bepaalde vormen van diergebruik, zoals de vee-industrie, samen met problemen die mensen nu of in de toekomst treffen: het verband tussen de intensieve veehouderij, verlies van biodiversiteit en ecosystemen, klimaatverandering en zoönosen staat buiten kijf.

Tot nu toe zijn deze inzichten nauwelijks terug te vinden in politiek beleid. Dat is problematisch voor de dieren en zeker ook voor mensen. Wij willen de nieuwe regering vragen om in het regeerakkoord dieren serieus te nemen. De maatschappelijke opinie is de politiek momenteel vooruit vanuit een breed gedeeld besef dat dieren niet slechts grondstoffen of gebruiksgoederen zijn. 

Ten eerste behoren we dieren serieus te nemen omdat zij wezens zijn met belangen. Net als mensen hebben andere dieren een leven dat voor hen het belangrijkst is. Van veel dieren, zoals bijvoorbeeld kippen, koeien, varkens, konijnen en vissen, weten we dat ze een ervaring hebben van hun leven. Ze zijn iemand, niet iets. Onderzoek naar taal, muziek, cultuur en moraliteit van dieren staat in de kinderschoenen maar laat zien dat hun ervaring dieper reikt dan we dachten.

Ten tweede moeten we dieren serieus nemen omdat we een planeet delen. Verlies van biodiversiteit (Nederland is daarin koploper in Europa) treft niet alleen de wilde dieren die afhankelijk zijn van gezonde ecosystemen: mensen zijn dat ook. De manier waarop we dieren en de natuur behandelen zal ons uiteindelijk opbreken, zeker in een klein land als Nederland met zo’n intensieve en grootschalige veehouderij. De coronapandemie laat zien hoe verstrekkend de impact van het verstoren van natuurlijke systemen kan zijn.

Ten derde liggen er paradoxen aan de huidige politieke houding ten aanzien van dieren ten grondslag. Er wordt erkend dat dieren wezens zijn met belangen, maar vervolgens worden die belangen vanzelfsprekend opgeofferd aan de economie. Dat is inconsequent en past niet bij een democratische rechtsstaat. Principes die alleen voor de eigen groep gelden, in dit geval mensen, zijn weinig waard.

Wij roepen daarom op tot het volgende: neem wetenschappelijk onderzoek naar dieren en de planeet serieus, uit de dierwetenschappen, maar ook uit vakgebieden als ethiek, filosofie, het recht en taalkunde. Niet alleen in de toepassing van beleid, want dan is het al te laat, maar in het vormgeven van wetten en beleid dat daadwerkelijk voortbouwt op wat we weten over de dieren in ons midden, om te beginnen met het regeerakkoord. Dat is nodig vanuit het oogpunt van rechtvaardigheid en omdat de ecologische crisis waar we ons in bevinden laat zien dat het echt anders moet in onze omgang met dieren. Ons aller gezondheid, welbevinden en voortbestaan hangt ervan af.

Ondertekenaars:

• Prof. Dr. Noelle Aarts, Radboud Universiteit Nijmegen
• Prof. Dr. Saskia S. Arndt, Universiteit Utrecht
• Cebuan Bliss, MSc, Radboud University, Nijmegen
• Leon Borgdorf MSc, Universiteit Utrecht
• Dr. Bernice Bovenkerk, Wageningen Universiteit
• Dr. Jeroen Candel, Wageningen Universiteit
• Prof. Dr. Leonie Cornips, KNAW & Universiteit Maastricht
• Prof. Dr. Marc Davidson, Radboud Universiteit Nijmegen
• Dr. Martin Drenthen, Radboud Universiteit Nijmegen
• Dr. Ir. Clemens Driessen, Wageningen Universiteit
• Dr. Kári Driscoll, Universiteit Utrecht
• Prof. Dr. Ewald Engelen, Universiteit van Amsterdam
• Maite van Gerwen MSc, Universiteit Utrecht
• Prof. Dr. Henkjan Honing, KNAW & Universiteit van Amsterdam
• Prof. Dr. Yolande Jansen, Universiteit van Amsterdam & Vrije Universiteit
• Prof. Dr. Janine Janssen, Open Universiteit Heerlen
• Prof. Dr. Marjo van Koppen, KNAW & Universiteit Utrecht
• Prof. Dr. Pim Martens, Universiteit Maastricht
• Dr. Franck Meijboom, Universiteit Utrecht
• Dr. Eva Meijer, Universiteit van Amsterdam & Wageningen Universiteit
• Dr. Joachim Nieuwland, Universiteit Utrecht & Wageningen Universiteit
• Dr. Rebecca E. Nordquist, Universiteit Utrecht
• Prof. Dr. Esther Peeren, Universiteit van Amsterdam
• Drs. Maarten Reesink, Universiteit van Amsterdam
• Dr. Kathrin Thiele, Universiteit Utrecht
• Dr. Anne van Veen, Radboud Universiteit
• Mr. Dr. Janneke Vink, Open Universiteit Heerlen
• Prof. dr. Ingrid Visseren-Hamakers, Radboud Universiteit
• Prof. Dr. Roos Vonk, Radboud Universiteit
• Prof. Dr. Frans B.M. de Waal, Emory University & Universiteit Utrecht
• Dr. Harry Wels, Vrije Universiteit Amsterdam, Afrika Studiecentrum Leiden