Category Archives: Biodiversiteit

Some like it hot?

Maastricht – 39,5 graden Celsius

30 jaar geleden begon ik aan mijn promotieonderzoek over de gevolgen van klimaatverandering op onze gezondheid. Met een integraal klimaat- en gezondheidsmodel, MIASMA, berekende ik de gevolgen van klimaatverandering op infectieziekten en de sterfte ten gevolge van hittestress. Later, als hoogleraar, begeleidde ik promovendi die keken naar de effecten van klimaatverandering op toerisme en op onze rivieren. Met andere Europese Universiteiten modelleerden we in het begin van deze eeuw de verspreiding van dierenziekten, zoals blauwtong bij schapen. Op veel van onze projecties werden cynisch gereageerd (net zoals op onze projectie (van jaren terug) dat een volgende pandemie weleens een zoönose kon zijn (wij noemden het toen ‘panic virus’)). Helaas zijn de meeste voorspelling uitgekomen. In de toekomst zal het verlies van biodiversiteit nog grotere effecten met zich meebrengen. Daarom wordt het nu tijd om die modellen te gaan weerleggen. Niet door de wetenschap te ontkennen, maar door het Antropoceen achter ons te laten. Met voldoende daadkracht en creativiteit kunnen we nog veel ten goede veranderen. Laten we hopen dat deze voorspelling ook uitkomt.

Vacancies: Climate change health impacts, vulnerability and opportunities

PhD-candidate and post-doc Climate change health impacts, vulnerability and opportunities

We are looking for an enthusiastic PhD and post-doc researcher on healthy climate adaptation.

Healthy climate adaptation is a key prerequisite for achieving a natural and vital rural environment. Addressing the physical and mental health impacts of climate change in rural areas requires a system-based approach that accounts for the fact that these impacts are mediated by changes in population, agriculture, nature and biodiversity. Vulnerability is a function of the extent to which individuals/populations are sensitive to direct and indirect climate change impacts and of the capacity of the population, agriculture, nature and biodiversity to adapt in a healthy way to new climate conditions. Human population vulnerability is highly dependent on socio-economic, demographic and technical context, while vulnerability of agriculture, nature and biodiversity are mostly determined by local conditions, such as (extreme) weather conditions, nutrients and water availability.

To date, however, there is relatively little (empirical) knowledge on the vulnerability of human health to climate change and adaptation measures within this broader web of demographic, socio-economic, technical, nature, biodiversity and agricultural developments. Using a system perspective, we will explore how climate impacts and adaptation measures will affect human health and its interrelations with agriculture, nature and biodiversity. In doing so, we will identify the most important challenges for future health and well-being in each of the selected rural regions. For the human population we will explore future climate scenarios, accounting for possible trends in risk factors, and identify at-risk groups within the selected regions in support of rural climate adaptation measures.

The PhD and post-doc will work closely together to:

  • Develop an integrated health impact assessment protocol for, and gain insight in (health) consequences of climate change for people and their living environment in the three selected rural regions, including a description of vulnerable groups in these regions.
  • Gain insight in mechanisms of climate adaptation measures and interrelations between different transition tasks related to different sectors (health, agriculture, biodiversity) by developing a theoretical framework between healthy climate adaptation measures and potential impacts.
  • Develop practical guidelines for incorporation of these health considerations and vulnerabilities in decision making, to be used on a regional rural level.

The post-doc will be co-responsible for project leadership.

Both PhD and post-doc projects are embedded within the larger transdisciplinary NWO funded MANTRA project (CliMate AdaptatioN for HealTy Rural Areas ). MANTRA aims to develop an innovative system approach that integrates rural priorities for climate change with health risks and opportunities for local communities. It will co-create data, assessments, measures and interventions for healthy climate adaptation in 3 rural living labs. The MANTRA projects involves different disciplines (health, climate, ecology, governance) and various actors such as universities, applied science institutes, assessment agencies, organizations for societal issues and citizen participation, health organizations and various regional stakeholders.

The candidates will be based at Maastricht University College, Venlo, The Netherlands. The supervisor-team will be led by Prof.  Pim Martens

Who are you?

We are looking for candidates who:

  • have a master’s degree (or is near completion of a master program) for the PhD position / have a PhD degree (or is near completion of a PhD for the post-doc position) in the field of Public Health, Sustainability or Environmental  Sciences, Interdisciplinary Science, or another relevant field;
  • has affinity with climate adaptation and health issues;
  • the PhD likes to engage in transdisciplinary research, collaborating with both scientists from across disciplines and societal actors; the post-doc should have experience in participatory research and co-creation processes.
  • is able to perform tasks independently and in teams, has good organization, communication and writing skills, and is fluent in both English and Dutch (For this position your command of the English language is expected to be at C1 level).

Do you want more information?
For more information about this position, please visit Academic Transfer via these links for the PhD-position and postdoc-position.

Neem dieren serieus in het regeerakkoord

Gepubliceerd in Trouw, 10 december 2021

Wetenschappelijke inzichten over dieren veranderen razendsnel. Dat ze geen dingen zijn was allang duidelijk, maar we leren steeds meer over de complexiteit van de innerlijke levens van zoogdieren, vogels, vissen en anderen. Dat heeft normatieve consequenties: de manier waarop dieren momenteel door mensen gebruikt worden is moreel ontoelaatbaar. Bovendien hangen bepaalde vormen van diergebruik, zoals de vee-industrie, samen met problemen die mensen nu of in de toekomst treffen: het verband tussen de intensieve veehouderij, verlies van biodiversiteit en ecosystemen, klimaatverandering en zoönosen staat buiten kijf.

Tot nu toe zijn deze inzichten nauwelijks terug te vinden in politiek beleid. Dat is problematisch voor de dieren en zeker ook voor mensen. Wij willen de nieuwe regering vragen om in het regeerakkoord dieren serieus te nemen. De maatschappelijke opinie is de politiek momenteel vooruit vanuit een breed gedeeld besef dat dieren niet slechts grondstoffen of gebruiksgoederen zijn. 

Ten eerste behoren we dieren serieus te nemen omdat zij wezens zijn met belangen. Net als mensen hebben andere dieren een leven dat voor hen het belangrijkst is. Van veel dieren, zoals bijvoorbeeld kippen, koeien, varkens, konijnen en vissen, weten we dat ze een ervaring hebben van hun leven. Ze zijn iemand, niet iets. Onderzoek naar taal, muziek, cultuur en moraliteit van dieren staat in de kinderschoenen maar laat zien dat hun ervaring dieper reikt dan we dachten.

Ten tweede moeten we dieren serieus nemen omdat we een planeet delen. Verlies van biodiversiteit (Nederland is daarin koploper in Europa) treft niet alleen de wilde dieren die afhankelijk zijn van gezonde ecosystemen: mensen zijn dat ook. De manier waarop we dieren en de natuur behandelen zal ons uiteindelijk opbreken, zeker in een klein land als Nederland met zo’n intensieve en grootschalige veehouderij. De coronapandemie laat zien hoe verstrekkend de impact van het verstoren van natuurlijke systemen kan zijn.

Ten derde liggen er paradoxen aan de huidige politieke houding ten aanzien van dieren ten grondslag. Er wordt erkend dat dieren wezens zijn met belangen, maar vervolgens worden die belangen vanzelfsprekend opgeofferd aan de economie. Dat is inconsequent en past niet bij een democratische rechtsstaat. Principes die alleen voor de eigen groep gelden, in dit geval mensen, zijn weinig waard.

Wij roepen daarom op tot het volgende: neem wetenschappelijk onderzoek naar dieren en de planeet serieus, uit de dierwetenschappen, maar ook uit vakgebieden als ethiek, filosofie, het recht en taalkunde. Niet alleen in de toepassing van beleid, want dan is het al te laat, maar in het vormgeven van wetten en beleid dat daadwerkelijk voortbouwt op wat we weten over de dieren in ons midden, om te beginnen met het regeerakkoord. Dat is nodig vanuit het oogpunt van rechtvaardigheid en omdat de ecologische crisis waar we ons in bevinden laat zien dat het echt anders moet in onze omgang met dieren. Ons aller gezondheid, welbevinden en voortbestaan hangt ervan af.

Ondertekenaars:

  • Prof. Dr. Noelle Aarts, Radboud Universiteit Nijmegen
  • Prof. Dr. Saskia S. Arndt, Universiteit Utrecht
  • Cebuan Bliss, MSc, Radboud University, Nijmegen
  • Leon Borgdorf MSc, Universiteit Utrecht
  • Dr. Bernice Bovenkerk, Wageningen Universiteit
  • Dr. Jeroen Candel, Wageningen Universiteit
  • Prof. Dr. Leonie Cornips, KNAW & Universiteit Maastricht
  • Prof. Dr. Marc Davidson, Radboud Universiteit Nijmegen
  • Dr. Martin Drenthen, Radboud Universiteit Nijmegen
  • Dr. Ir. Clemens Driessen, Wageningen Universiteit
  • Dr. Kári Driscoll, Universiteit Utrecht
  • Prof. Dr. Ewald Engelen, Universiteit van Amsterdam
  • Maite van Gerwen MSc, Universiteit Utrecht
  • Prof. Dr. Henkjan Honing, KNAW & Universiteit van Amsterdam
  • Prof. Dr. Yolande Jansen, Universiteit van Amsterdam & Vrije Universiteit
  • Prof. Dr. Janine Janssen, Open Universiteit Heerlen
  • Prof. Dr. Marjo van Koppen, KNAW & Universiteit Utrecht
  • Prof. Dr. Pim Martens, Universiteit Maastricht
  • Dr. Franck Meijboom, Universiteit Utrecht
  • Dr. Eva Meijer, Universiteit van Amsterdam & Wageningen Universiteit
  • Dr. Joachim Nieuwland, Universiteit Utrecht & Wageningen Universiteit
  • Dr. Rebecca E. Nordquist, Universiteit Utrecht
  • Prof. Dr. Esther Peeren, Universiteit van Amsterdam
  • Drs. Maarten Reesink, Universiteit van Amsterdam
  • Dr. Kathrin Thiele, Universiteit Utrecht
  • Dr. Anne van Veen, Radboud Universiteit
  • Mr. Dr. Janneke Vink, Open Universiteit Heerlen
  • Prof. dr. Ingrid Visseren-Hamakers, Radboud Universiteit
  • Prof. Dr. Roos Vonk, Radboud Universiteit
  • Prof. Dr. Frans B.M. de Waal, Emory University & Universiteit Utrecht
  • Dr. Harry Wels, Vrije Universiteit Amsterdam, Afrika Studiecentrum Leiden

Oeroude wijsheid voor gloednieuwe tijden

Door Wouter van Noort

“It’s difficult to have a relationship with a family member if you are killing 71 billion of them every year.” Tijd om eens wat beter te luisteren naar niet-westerse culturen, dachten we. Hoe anders is hun verhouding tot dieren en de natuur? Hoe kijken zij tegen de westerse manier van leven aan? En wat kunnen we van hen leren over een duurzame toekomst, zonder te vervallen in valse romantiek?

Hoogleraar duurzame ontwikkeling Pim Martens week af van wetenschappelijk gebaande paden en sprak vertegenwoordigers van inheemse volken uit Midden-Amerika en Afrika, stamoudsten, religieuze leiders en een Groenlandse sjamaan. Via deze link zijn de interviews te zien.

Dieren en planten zien zij niet los van mensen, maar al het leven is onderdeel van een wederzijds afhankelijk web:

“In our tradition we call the animal world the swimming ones, the crawling ones, the walking ones and the flying ones. One cannot exist without the other.”

Dieren doodslaan omdat ze even in de weg zitten, laat staan het industrieel kweken en slachten van dieren is onbegrijpelijk voor ze. En ook het disrespect dat blijkt uit ontbossing en de bioindustrie is voor hun iets wat ze totaal niet snappen.

“In Europe, we don’t see the animals. If we see it, we scare it away. We need the animal world but we are at such a big distance now.”

(Let ook op hoe zij over ons praten in de wij-vorm.)

Maar ze zijn opvallend genoeg nooit vegetarisch. Ze eten vlees, want we zijn onderdeel van het ecosysteem, en daar mag je dus ook van nemen wat je nodig hebt. Maar wel pas nadat je het levende wezen dat je doodt bedankt, en om vergeving vraagt.

Deze mensen verbazen zich over behoorlijk wat aspecten van onze cultuur, maar volgens Pim toch vooral over het feit dat we consequent méér gebruiken dan we nodig hebben. En dat we niet wat meer in contact staan met de rest van de levende wereld juist omdat wij daar zélf ook beter van worden.

“They have another power, the power of the senses. Much more strongly than we. We can communicate with these animals.”

In onze podcast laten we zijn gesprekken met deze mensen horen, indrukwekkend hun stemmen zelf te horen vind ik. Hoe verenigen we hun opvattingen met de onze? Hoe is de huidige levensstandaard te rijmen met zulke ideeën over de natuur?

Luister de hele podcast hier: Oeroude wijsheid voor gloednieuwe tijden.

Met dank aan Jessica Van Der Schalk, Ruben Pest, Gal Tsadok-Hai

KNAW commissie Planetary Health

Vereerd lid te zijn van de KNAW commissie Planetary Health die gaat inventariseren welke wetenschappelijke kennis er nodig is op het gebied van planetary health en welke prioriteiten voor kennisontwikkeling er liggen voor Nederland.

Planetary health is de interdisciplinaire benadering van het verband tussen de gezondheid en welzijn van mens en dier en de ‘gezondheid’ van de aarde. Het gaat daarbij om klimaatverandering en verlies van biodiversiteit maar bijvoorbeeld ook om grootschalige milieuvervuiling, ontbossing, erosie en andere door de mens veroorzaakte veranderingen die gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Die risico’s zijn onder meer infectieziekten, problemen met voedsel- en drinkwatervoorziening, migratie en conflict en mentale gezondheid.

Voor meer informatie zie KNAW website

English

Honored to be a member of the KNAW (The Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences) Planetary Health committee, which will inventorize the scientific knowledge needed in the field of planetary health and the priorities for knowledge development for the Netherlands.

Planetary health is the interdisciplinary approach to the link between the health and well-being of human and non-human animals and the ‘health’ of the earth. This concerns climate change and loss of biodiversity, but also, for example, large-scale environmental pollution, deforestation, erosion and other man-made changes that entail health risks. Those risks include infectious diseases, problems with food and drinking water supplies, migration and conflict, and mental health.

For more information see KNAW website

Hoe heeft COVID-19 dier-mens relaties veranderd?

Het Centrum voor DierMens Studies nodigt je graag uit voor de eindejaarslezing op 23 juni: ‘Hoe heeft COVID-19 dier-mens relaties veranderd?’

Via Zoom bespreken we samen met Pim Martens en Susan Boonman-Berson hoe de coronapandemie mens-dierrelaties zichtbaar maakt, verrijkt, en onder druk zet. 

Niet-menselijke dieren zijn onmisbaar geweest tijdens de pandemie: van de zoönotische oorsprong tot het massaal adopteren van puppies en van dieren die plots de stad in trokken tot recordaantallen deelnemers in de Nationale Vogeltelling. Dieren als gezondheidsrisico, als gezelschap, als gast, als eten; de pandemie dwong ons om te reflecteren op hoe wij ons verhouden tot niet-mensen.

Maar hoe duurzaam is deze reflectie en in hoeverre zullen onze relaties met andere dieren hierdoor veranderen op de lange termijn?

Beide sprekers zullen tijdens de lezing hun inzichten delen op de invloed die corona heeft op mens-dierrelaties waarna er tijd is voor vragen en discussie. 

Wanneer?

Woensdag 23 juni van 19:00-20.30

Hoe?

Meld je via dit formulier aan en je ontvangt de Zoomlink vanzelf in je mailbox.

Wie?

  • Pim Martens is hoogleraar ‘Sustainable Development’ aan de Universiteit Maastricht en is Senior Fellow in het programma ‘Ethics of the Anthropocene’ op de Vrije Universiteit Amsterdam. Buiten zijn academische werk om is hij oprichter van de ‘think and do tank’ AnimalWise waarmee hij wetenschap combineert met activisme om tot een dierzamere samenleving te komen.
  • Susan Boonman-Berson is oprichter van het platform Bear at Work wat staat voor een samenleving waarin mens en wild dier duurzaam en als bondgenoot met elkaar samenleven. Ze is gespecialiseerd in mens-dier conflicten en schreef het boek ‘Living with Wild Animals’  aan de hand van haar promotieonderzoek.

Wij kijken er naar uit om jou woensdag te mogen ontvangen!

Mens-dierrelatie, zoönosen en de recente COVID-19 pandemie

Onze gezondheid is afhankelijk van biodiversiteit. Wij zijn afhankelijk van ecosystemen en de diensten die deze ecosystemen aan ons geven. Gezondheid van dieren, mensen en planten hangt met elkaar samen. Het één kun je niet los zien van het andere. Duurzaamheid en dieren hebben alles met elkaar te maken.

Bekijk hier het interview wat ik onlangs had met de Nicolaas G. Pierson Foundation over mens-dierrelatie, zoönosen en de COVID-19 pandemie.

Biodiversiteit houdt mensen gezond

Een ecologische benadering van gezondheid

De relatie tussen onze gezondheid en het welzijn van dieren of biodiversiteit is ingewikkeld. Het probleem is dat de huidige gezondheidszorg zich richt op symptoombestrijding. Neem de uitbraak van de Q-koorts enige jaren terug. Deze kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken bij de mens, soms met de dood als gevolg. Reden om tienduizenden drachtige geiten en schapen te laten ruimen. Maar dat is aantoonbaar niet goed voor het welzijn van dieren. En kijk wat er nu met de nertsen gebeurd tijdens de COVID-19 crisis. Een van de oorzaken, onze verstoorde verhouding ten opzichte van dieren (of het nu de intensieve veehouderij hier, of de ‘wetmarkets’ in China zijn), wordt niet of nauwelijks ter discussie gesteld. Terwijl toch algemeen bekend is dat hoe meer dieren je op een oppervlakte bij elkaar brengt, hoe groter de kans is op het uitbreken van infectieziekten.

Gezondheid is een integraal onderdeel van natuurlijke en maatschappelijke systemen en daarmee niet alleen een zaak van artsen, ziekenhuizen en het ministeries van volksgezondheid. Het heeft ook te maken met de voedselproductie, het landbouwsysteem, de leefomgeving en mobiliteit. Gezondheid is de centrale indicator voor hoe we omgaan met de wereld en voor de duurzaamheid van onze economische en ecologische systemen. Als ergens ter wereld de gezondheid van mensen verandert, positief of negatief, weet je dat er daar iets is gewijzigd in de sociale of ecologische omstandigheden.

Het sluit aan bij het principe dat voorkomen beter is dan genezen. Het debat moet dus niet alleen over medische zorg gaan, maar ook over de sociale omstandigheden van mensen, de vergroening van de woonomgeving, de omgang met dieren, de mobiliteit en de kwaliteit van ecosystemen, hier, maar ook elders in de wereld. Het kappen van de regenwouden, de slechte leefomstandigheden in bepaalde delen van de wereld, hebben gevolgen voor de gezondheid hier in Nederland. Dat besef is niet aanwezig.

Voor onze gezondheid is het van belang dat de panda blijft bestaan?

De relatie tussen biodiversiteit en gezondheid is complex. Tropische bossen die lucht zuiveren en ecosystemen die water zuiveren zijn duidelijk van belang voor onze gezondheid. Tropische bossen zitten ook vol met, vaak nog onontdekte, medicinale planten. Bij voedsel is de relatie al minder eenduidig. Grootschalige ontginning van landbouwgebied is niet goed voor de biodiversiteit terwijl meer en kwalitatief hoogwaardig voedsel wel weer goed is voor de volksgezondheid. Een ander complex voorbeeld zijn infectieziekten. Een betere afvoer van de moerassen in het Grote Merengebied van Noord-Amerika elimineerde malariamuggen, maar het verlies van deze moerassen leidde er ook toe dat mensen hun bestaansmiddelen kwijtraakten. Dit had weer negatieve gevolgen voor de gezondheid. Kortom, we weten dat er gevolgen zijn als je gaat sleutelen aan ecosystemen. Maar de relatie is niet altijd eenduidig.

Een lastig verhaal voor politiek Den Haag

Dit is te complex voor de politiek. Je kunt niet zeggen: zoveel hectare minder tropisch bos leidt tot zoveel meer zieken en dus zoveel extra kosten. Maar wellicht kun je het omdraaien, gezondheid is altijd een goede ingang voor elke discussie omdat het iedereen aangaat, jezelf, je kinderen, je naasten. Door te beseffen dat een goede relatie met dieren en het in stand houden van onze biodiversiteit essentieel is voor een goede gezondheid, gaat men wellicht het belang hiervan inzien.

Onze welvaart en economische groei leidt tot degradatie van ecosystemen, en dit is schadelijk voor onze gezondheid

Er zijn echter ook gebieden, zoals Nederland, waar de biodiversiteit is afgenomen en de natuurlijke bossen vrijwel zijn verdwenen, maar de levensverwachting hoog is. Tegenargument is dat dit ten dele ten koste is gegaan van de biodiversiteit en levensverwachting in andere delen van de wereld.

Onze gezondheid gaat ten koste van de gezondheid van mensen elders

Technologie en de beschikbaarheid van medicijnen spelen natuurlijk ook een belangrijke rol. Maar daar moet het debat niet alleen over gaan. We moeten gaan beseffen dat ecosystemen en de dieren hierin  voor onze gezondheid heel belangrijk zijn.

Zie ook Down to Earth