
Nederland kan koploper blijven in diervrije biomedische innovatie mits de politiek nu doorpakt.
Wij, een groep Nederlandse wetenschappers en artsen, roepen het kabinet en de Eerste Kamer op om publiek geld te verschuiven van proeven met apen in biomedisch onderzoek naar beter mensgericht onderzoek. Dat is sneller, betrouwbaarder en diervriendelijker. Politiek Den Haag kan nu laten zien dat Nederland kiest voor wetenschap van de toekomst.
Deze zomer besloot de Tweede Kamer dat de jaarlijkse subsidie van 12,5 miljoen euro van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor het Biomedical Primate Research Centre (BPRC) stap voor stap moet verschuiven van onderzoek met apen naar onderzoek met diervrije innovaties. Het BPRC is het grootste Europese centrum waar apen in biomedisch onderzoek worden gebruikt. De Eerste Kamer moet de begroting van OCW, waar het BPRC deel van uitmaakt, nog goedkeuren.
Op 28 oktober stemt de Eerste Kamer over de begroting. Daarmee wordt duidelijk of het geld voor biomedisch onderzoek met apen daadwerkelijk verschuift naar beter mensgericht onderzoek.
Het onderzoekssysteem met apen werkt niet
Een onafhankelijke commissie stelde dit jaar vast dat wetenschappers het niet eens zijn over de waarde van proeven op apen in biomedisch onderzoek. Toch besloot minister Bruins eerder zonder meer proeven op apen nog minstens vijf jaar onveranderd door te laten gaan, ondanks een al eerder aangenomen Tweede Kamer-motie uit 2016 om af te bouwen. Dat doet denken aan de tijd dat men koste wat dat kost vasthield aan paard en wagen terwijl de auto al klaarstond.
De praktijk laat zien dat resultaten uit apenonderzoek slecht te vertalen zijn naar mensen
HIV-vaccins die bij apen veelbelovend leken, mislukten allemaal in klinische studies. Een antistollingtherapie (TGN1412) die bij apen veilig leek, veroorzaakte bij gezonde vrijwilligers een levensbedreigende reactie. Ook bij hersenziekten zoals Alzheimer en Parkinson hebben tientallen jaren apenonderzoek geen genezende behandelingen opgeleverd. Zo gaan kostbare jaren en miljoenen euro’s verloren en wachten patiënten tevergeefs.
Mensgerichte methoden leveren meer op
De ontwikkeling van de COVID-vaccins liet zien dat het anders kan. Door meer gebruik te maken van menselijke modellen, minder dierproeven en een snelle start van klinische studies waren er in één jaar veilige en effectieve vaccins. Data die direct van mensen komen zijn betrouwbaarder en versnellen de zoektocht naar behandelingen voor ziekten die alleen bij mensen voorkomen.
We kunnen menselijke ziektes alleen genezen als we ze goed begrijpen. Apen in biomedisch onderzoek helpen daar niet bij, omdat deze ziektes bij hen vaak niet van nature ontstaan en kunstmatig moeten worden opgewekt.
Nieuwe technieken staan klaar
Nederlandse onderzoekers lopen wereldwijd voorop met organen-op-chip, mini-hersenen, donormateriaal, systeemgeneeskunde, kunstmatige intelligentie en onderzoek met patiënten en vrijwilligers. Volgens het besluit bedoeld het BPRC zijn budget in krijgt het vijf jaar de tijd om volledig om te schakelen. BPRC-onderzoekers beschikken over waardevolle kennis. Als zij die combineren met nieuwe technieken kan Nederland groeien tot een internationaal centrum voor innovatieve vaccintechnieken en beter mensgericht onderzoek naar ziekten, en zo verbonden blijven op toekomstige uitbraken van infectieziekten.
Apen laten lijden in labs is ethisch niet acceptabel
Apen zijn intelligente dieren die pijn en emoties herkennen. Hun lijden in laboratoria is niet te rechtvaardigen, zeker niet nu er betere en mensgerichtere wetenschapsmethoden zijn. Het continu uitstellen van de afbouw van apenproeven betekent dat de politiek impliciet het ongestraft toebrengen van ernstig lijden aan mensapen blijft uitstellen.
Onze oproep
Wij vragen de regering en de Eerste Kamer om de ingezette transitie naar beter mensgericht onderzoek te steunen en ervoor te zorgen dat het OCW-budget voor het BPRC daadwerkelijk verschuift naar proefdiervrije innovaties. Zo laat Nederland zien dat wetenschap niet stilstaat, maar kiest voor vooruitgang die mensen én dieren ten goede komt.
Ondertekend door:
Prof. dr. Merel Ritskes-Hoitinga, Evidence-Based Transition to Animal-Free Innovations, Universiteit Utrecht
Em. prof. dr. Huub Schellekens, Pharmaceutical Biotechnology, Universiteit Utrecht
Samen met:
- Dr. Bernice Bovenkerk, Philosophy Group, Wageningen University & Research
- Prof. dr. Peter J. Boogaard, Omgevingsgezondheid & Humane Biomonitoring, Wageningen University & Research
- Prof. dr. Pim Martens, Hoogleraar Planetary Health, Maastricht University
- Prof. dr. Leonie Cornips, Humanities Cluster (KNAW) & Universiteit Maastricht
- Dr. Yvonne de Jong, Eastern Africa Primate Diversity and Conservation Program, Kenia
- Drs. Marieke Kerstens, huisarts, voorzitter Physicians Association for Nutrition the Netherlands (PAN Nederland)
- Prof. dr. Philip Macnaghten, Technology and International Development, Wageningen University & Research
- Drs. Anna Krevota, diëtist radiologie en reumatologie, diëtist-onderzoeker, Reade Revalidatie en Reumatologie (Amsterdam)
- Dr. Ev. Merije, Planetary Fellow, Panel for Planetary Thinking, Justus Liebig University Gießen / Dr. Carlo Alberto Pasqi, co-founder en managing director, Chiron
- MSc. Bagr Nathalie de Ridder, onderzoeker dierenwelzijn, Inholland University of Applied Sciences
- Dr. Antoine A.L. de Vries, Interuniversity Hospital Cardiology, Leids Universitair Medisch Centrum
- Dr. C. Daniel van Schie, manager zorginnovatie en onderzoek, Nederlandse Brandwonden Stichting
- Dr. Bas van Balkom, onderzoeker proefdiervrije technologie
Deze oproep is gepubliceerd 24 oktober in Trouw, Volkskrant, Parool en AD en wordt gefaciliteerd door Proefdiervrij en PETA, die het belangrijk vinden dat deze stemmen gehoord worden.









